کتاب 1
آثار منتشر شده در این اثر را می‌توان به سه بخش تقسیم نمود. نخست برگزیده مقالاتی است که اهل فن از ایران و جمهوری آذربایجان برای شرکت در همایش گرامیداشت یکصدمین سالگرد وفات حاج رضا صراف تبریزی ارسال داشته‌اند.
در این مقالات شعر و زبان و درون‌مایه‌ها و بن‌مایه‌ها و افکار حاج رضا صراف تبریزی به کنکاش گذاشته شده است و هرکس از زاویه‌ای به این شاعر بزرگ آذربایجان نگریسته است.
در این بخش مقالاتی از صاحب‌قلمانی همچون مرحوم محمدعلی صفوت، دکتر سعید قره‌آغاجلو، دکتر اؤزبی نادروف، دکتر ابوطالب الله‌یاری و ... به چاپ رسیده است. از عناوین این مقالات می‌توان به «سیری در دیوان اشعار و مراثی صراف تبریزی»، « آذربایجان، مرثیه ادبیاتی و صرافینتوتدوغو یئر»، «19-جو عصر اردوباد ادبی محیطینده لیریکانین دینی قایناقلاری»، «نگاهی اجمالی بر ادبیات مرثیه آذربایجان» و ... اشاره کرد.
آن‌چه که از مجموع این مقالات برمی‌آید این است که هیچ یک از نویسندگان این مقالات از مقام والای صراف در مرثیه‌ی ترکی غفلت ننموده‌اند و در قالب موضوع اصلی مقاله و یا بخش اعظمی از مقاله به نقد و بررسی مرثیه در شعر صراف پرداخته‌اند.
در یکی از مقالات از قول نویسنده آن می‌خوانیم:
جذبه‌ی-ی-حۆسئین آپاردێ زینبی دییار-ی-شامه
شام-ی-شومیده‌ن دوباره چکدی وادی-ی-سلامه
اگر به مطلع بالا بنگرید، در می‌یابید که حقیقتاً این شیوه‌ی شعر گفتن در ادبیات نوحه‌ی ترکی یک نوآوری است. سادگی زبان، سبب شده است تا مردم این اشعار را بپذیرند و در صندوق سینه خود حفظ کنند و در سنت‌‌های گوناگون محرم تا به امروز تکرار کنند. در حقیقت پذیرش شعر صراف از سوی مردم و تکرار آن بدون کهنه شدن آن باعث ماندگاری شعر صراف شد. چنان است که اکنون اشعار او نه تنها در ایران و جمهوری آذربایجان، بلکه در مناطقی همچون جمهوری داغستان روسیه زبانزد مردمان است.
در بخش‌های دیگر کتاب، اشعاری از شعرای برجسته ترک‌زبان در ستایش از حاج رضا صراف و جایگاه ارزنده‌ی او آمده است.
در بخش پایانی نیز نمونه‌هایی از نظیره‌هایی که بر بعضی از اشعار وی از گذشته تا امروز سروده شده، آمده است.
جناب علی اکبر(ع) باشێ اۆسته حضرت سیدالشهدا(ع) دیلیجه
بله‌شیب قانه عجب زۆلف-ی-پریشانین اوْغۇل
اوْلا کۆل باشینه سندن سوْرا دۆنیانین اوْغـۇل
*
سن‌ایدین زینبیمین مطلب-وْ-منظورو علی
قوْیدۇن آغلار گؤزۆله یاخشێ اوْ رنجورو علی
دۇر گئده‌ک خئیمه‌یه ای گؤزلریمین نورو علی
گؤزۆ یوْللاردا قالێب خئیمه‌ده لئیلانین اوْغۇل
*
سنی لب‌تئشنه شهید ائیله‌دی بۇ قوم-ی-عدو
گۆلشه‌ن جئسمیوه وئردی دم-ی-پیکانیله سۇ
منده ایندی ائدیره‌م قانیله تجدید-ی-وضو
قارێشیر قانیمه بو چؤلده قێزیل قانین اوْغۇل
مرحبا عئشقینه ائی شبه-ی-رسول-ی-مدنی
ائتمه‌دین محضر-ی-جانانیده شرمنده منى
یاخشێ الوان ائله‌دین قانیله بو گۆل بدنی
سرو تک دۆشدی یئره سرو-ی-خرامانین اوْغۇل
محفل-ی-قربیده اؤز جیسمیم اوْلۇب غئیر منه
کوفه‌دن شامه وئریر جذبه‌ی-ی-حق سئیر منه
بۇ کشاکئشده على! منزل اولور دیر منه
اوج ائدر ناله‌سی افلاکه مسیحانین اوْغۇل
سینه‌می ناوک-ی-درد-وْ-غمه آماج ائده‌رم
زینبین طاقت-وْ-آرامینی تاراج ائده‌رم
منده بو چؤلده کسیک باشیله مئعراج ائده‌رم
قاب قوسینیم اوْلۇر طاقی کلیسانین اوْغۇل
سن وفا گۆلشه‌نینین بیر گۆل-ی-نورسته‌سی‌سن
شُهدا دسته‌سینین عئشقده سردسته‌سی‌سن
اوْلمایا من کیمی بیر سلسله پابسته‌سی‌سن
نیگراندیر گؤرۆره‌م دیده‌ی-ی-گیریانین اوْغۇل
نوش قێلدین ره-ی-جاناندا بلا جامی على!
چکه‌جه‌کدیر بۇ ایشین شامه سرانجامی علی
بیرجه آچ گؤزلرین ائی قلبیمین آرامی على
گؤر نه احواله سالێبدیر منی هیجرانین اوْغۇل
نور-ی-دیده بۇ کامان قدّیمه بیر ائیله نظه‌ر
تیر-ی-آهه یارالێ سینه‌می چوْخ ائتمه سئپه‌ر
تؤکمه‌سه زینب-ی-مظلومه اگه‌ر اشک-ی-بصه‌ر
یاندێرار عاله‌می آه-ی-دل-ی-سۇزانین اوْغۇل
ائی اوْلان سرو-ی-قدی زینت-ی-مئیدان-ی-بلا
کعبه‌ی-ی-وصلیده قێلدێن نه گؤزه‌ل سعی-وْ-صفا
ائیله‌دین جانیوی مین شوقیله جانانه فدا
درگه-ی-حقّیده مقبول اوْلا قۇربانێن اوْغۇل
آغلا صرّافیله بۇ مجلئس-ی-ماته‌مده "ریضا"*
گؤز یاشێن خرج اوْلۇ گؤهر یئرینه روز-ی-جزا
آه اوْ دمده‌ن بۇیۇرۇب اوْغلۇنا شاه-ی-شُهدا
بله‌شیب قانه عجب زۆلف-ی-پریشانین اوْغۇل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
*"رضا"نین کیم اوْلدۇغۇنۇ من بیلمیره‌م آنجاق شاعیرین آیرێ شعرلرینده‌ده بۇ "رضا" تۇش گلیریک.
نهقدر"رضا"یه دئدیم:رضا،بۇ نیگاره باغلاما بئل،دئدی:
بئله رسمیدور سۆد ایله گله‌ن، گره‌ک عاقبت چێخاجانیله‌ن
تا انتخابات نیکوی دیگر 31 روز باقی مانده . رای ما دکتر محمود احمدی نژاد ........................با اکثریت قاطع آرا از تخریب دولت بپرهیزید.